مفهوم سطح سرویس

مفهوم سطح سرویس (Level of Service)

سطح سرویس که به اختصار (LOS) نامیده می شود یک معیار کیفی از احساس کاربران معابر اعم از رانندگان، راکبان، عابران و … نسبت به شرایط، راحتی و کیفیت عبور و مرور در معابر گوناگون می باشد. کاربران معابر بر اساس سرعت حرکت، زمان سفر، آزادی حرکات، تداخل با دیگر کاربران، راحتی و آسایش خود کیفیت معبر را مورد ارزیابی قرار می دهند. به این منظور در علم مهندسی ترافیک این ارزیابی کیفی به شش سطح سرویس از A تا F طبقه بندی می گردد. شاخصهای عملکردی از قبیل سرعت، حجم و چگالی را می توان برای هر سطح سرویس محاسبه نمود . نکته ای که می بایست مورد توجه قرار گیرد اینست که سطح سرویس بر اساس پارامترهای ترافیکی طبقه بندی نشده اند. بلکه این سطوح ابتدا بر اساس احساس کاربران تقسیم بندی گردیده اند و سپس متناسب با هر سطح سرویس پارامترهای ترافیکی معین شده اند.

سطح سرویس A شرایط حرکت آزاد (Free Flow) را در معبر شرح می دهد. در چنین شرایطی کاربران حضور دیگر کاربران را حس نکرده و وجود آنها تاثیری بر عملکردشان ندارد. در چنین شرایطی انتخاب سرعت حرکت و انجام حرکات و مانورهای گوناگون به راحتی صورت می گیرد و کاربران ازحداکثر میزان راحتی برخوردار می باشند.

در سطح سرویس B سرعت حرکت نزدیک به سرعت جریان آزاد می باشد اما حضور کاربران بر یکدیگر تاثیر اندکی گذارده و آزادی عمل و انجام مانور تا حد کمی محدود می گردد.

در سطح سرویس C سرعت حرکت هنوز در نزدیکی سرعت جریان آزاد می باشد اما آزادی انجام مانور به شدت محدود می گردد و سطح راحتی کاربران افت پیدا می کند.

در سطح سرویس D سرعت حرکت نسبت به سرعت حرکت آزاد کاهش قابل ملاحظه ای می یابد و آزادی انجام مانور به میزان بیشتری محدود می گردد. هر نوع کاهش سطح مقطع بنا به هر علتی اعم از تصادف و… باعث ایجاد صفهای طویل می گردد.

در سطح سرویس E میزان تقاضا به حد ظرفیت میرسد و هر نوع گرفتگی و مانع در جریان ترافیک مانند ورود سایر وسایل نقلیه از طریق ورودیها باعث ایجاد مزاحمت برای دیگر کاربران می گردد.

در سطح سرویس F میزان تقاضا از ظرفیت معبر بیشتر گردیده و در نتیجه حرکت وسایل نقلیه به صورت مقطعی متوقف می گردد.

بافت مرکزی شهرها؛لزوم مدیریت تقاضای سفر

سلام و درود بر همراهان گرامی

امروزه با گسترش استفاده از وسیله نقلیه موتوری مخصوصا سواری های شخصی در حمل و نقل و جابجایی افراد در سطح شهرها و جاده های کشور  متاسفانه با چندین پدیده منفی روبرو هستیم که یکی از این پدیده های منفی کاهش سطح سرویس جاده ها و خیابان می باشد به گونه ای که خیابان های موجود در سطح شهرها و بعضی جاده ها کشش جابجایی این سطح از تردد وسایل نقلیه را ندارند و به اصطلاح وارد مرحله اشباع شده اند که در علم مهندسی ترافیک به هر کدام از سطوح سرویس یک سطح بندی مخصوص و اسم خاص خود را قرار داده اند. وقتی که ظرفیت یک جاده یا خیابان نتواند جوابگوی تردد آسان و بدون توقف با سرعت قابل قبولی  که مهندسین راه برای آن خیابان یا معبر در نظر گرفته اند باشد اصطلاحاً آن معبر وارد سطح اشباع تردد می گردد. که معمولا با ابتدا با کاهش سرعت و سپس با کندی حرکت و توقف در حرکت وسایل نقلیه بروز و ظهور می نماید. عوامل مختلفی در کاهش ظرفیت عملی معابر نقش دارند که یکی از آن ها پارک خودرو ها به صورت دوبل و سوبله در معابر می باشد. یکی دیگر از دلایل کاهش سطح سرویس راه وجود تقاطع های متعدد و وجود معابر فرعی که جریان های همگرایی و واگرایی را ایجاد می کنند و موجب کاهش کیفیت سطح سرویس راه راه فراهم می کنند به همین دلیل است که عوامل دخیل در مدیریت ترافیک گاها اقدام به حذف دسترسی های غیر ضروری و کاهش تقاطع ها و ممنوعیت موقت و یا دائم دور زدن در برخی نقاط از معابر می نمایند. مدیریت سفر نیز می تواند در کاهش تقاضای سفر به یک نقطه یا محدوده خاص از سطح شهر  نقش داشته باشد. مثلا در اغلب شهر ها مطب پزشکان و ساختمان های پزشکان در محدوده هسته مرکزی شهر ها و جایی که تقاضای سفر برای آن محدوده از شهر ها زیاد است قرار گرفته است و معمولا این مناطق از شهر نیز در بافت های تاریخی و قدیمی شهرها قرار گرفته است و خیابان ها و معابر آن نیز معمولا عرض کافی و مناسبی ندارند و تعداد خطوط عبور ناکافی و گاها فاقد پارکینگ عمومی و در دسترس برای وسایل نقلیه می باشد. بازارهای سنتی شهرها نیز در بافت تاریخی شهرها قرار گرفته است و تقاضای سفر را برای این بخش ها افزایش داده است. 

قبل از آن که این مسائل بغرنج شوند و جامعه را دچار معضلات و مشکلات جدی کند باید فکری اندیشیده شود. شهرداری ها و شورای اسلامی شهرها می توانند نقش پر رنگی در حل این مفضلات داشته باشند به شرطی که نگاه های بخشی و جزیره ای به موضوع نداشته باشند و فقط بدنبال تامین منافع قشر خاصی از جامعه نباشند.