بر اساس ماده (۴)قانون ایمنی راهها و راه آهن ورود و تردد عابرین پیاده و انواع وسایل نقلیه غیر مجاز و ورود وعبور دادن احشام در آزاد راهها ممنوع می باشد و در صورت تصادف مرتکب به عنوان مقصر مشخص و به مراجع قضایی معرفی می گردد.
حال با توجه به این که وسایل نقلیه غیر مجاز شامل انواع موتور سیکلت ها و انواع تراکتور و وسایل نقلیه کشاورزی و راهسازی را شامل می شود،بایستی اولاً به این نکته اشاره کنیم که برای محورهای آزاد راهی شانه آسفالته به عرض حداقل ۳متر در قانون ذکر گردیده است تا برای توقف اضطراری وسایل نقلیه اختصاص یابد حال آنکه بر اساس شواهد وسوابق موجود این لاین اضطراری به عرض حداقل ۳متر در بعضی از قسمتهای آزادراهی رعایت نشده است.ثانیاًدر قانون ایمنی راه و راه آهن به صراحت ذکر شده است که محورهای آزادراهی بایستی از هر دو طرف محصور باشد به گونه ای که امکان ورود و تردد عابرین پیاده و احشام و سایر موجودات به داخل محدوده آزاد راه فراهم نباشد در حالی که با مشاهده میدانی هیچ گونه حفاظ فیزیکی در حال حاضر در آنها مشاهده نمی شود البته در گذشته دارای حفاظ بوده که به مرور از بین رفته است.ثالثاً با وجود ممنوعیت تردد انواع وسایل نقلیه سنگین غیر مجاز باز هم شاهد تردد غیر مجاز تعدادی از آنها در سطح محورهای آزادراهی و تصادفات ناگوار و حوادث دلخراشی را به واسطه تردد در این محورها رقم می زنند که اغلب آنها نیز متعلق به ادارات راه و شهرسازی می باشند که ناچار به تردد در راهها جهت پاکسازی و بهسازی راه هستند.اگر این گونه وسایل نقلیه نکات ایمنی را به صورت کامل رعایت نمایند و با استفاده از اسکورت مخصوص وسایر علائم هشدار دهنده در این گونه محورها تردد کنند شاهد کاهش وقوع حوادث ناگوار و دلخراش خواهیم بود.
نکات قابل تامل:
۱-با توجه به هزینه های دریافتی از مردم تحت عنوان عوارض آزاد راه اغلب محورهای آزاد راهی ایران ایمنی کافی و کیفیت مناسب ولازم برای تردد را ندارند و مبالغ دریافتی یا به ترمیم و بهسازی اختصاص پیدا نمی کند یا بسیار ناچیز و کم می باشد و نیازهای ایمنی و کیفیت تردد را تامین نمی کند.
۲-وقتی مردم برای استفاده از یک راه هزینه پرداخت می کنند انتظار به حق و شایسته اینست که خدمات مناسب را نیز دریافت کنند.خدماتی از قبیل ایجاد مراکز خدماتی رفاهی مناسب و با قیمت های معقول در فاصل مناسب جهت استراحت مسافرین و صرف غذا و انجام فرایض دینی و...که یا بسیار کم است یا در فاصل مناسب تعبیه نشده است.وقتی بخش خصوصی وارد عمل می شود در جایی سرمایه گذاری می کند که برایش سودآوری داشته باشد و این حق طبیعی آنهاست ولی رعایت حق و حقوق مردم نیز لازم است و بایستی بر قیمت خدمات و کالاهایی این گونه مراکز نیز نظارت گردد تا سودهای نامشروع کسب نکنند و دچار زیاده خواهی نشوند.
۳-شانه های راه که برای توقف وسایل نقلیه احداث می گردند وامروزه به عنوان شانه سازی معروف شده اند به صورت استاندارد انجام نمی شود به گونه که پس از وقوع یک باران تبدیل به یک باتلاق می گردند و دیگر قابلیت استفاده را ندارند درست است که زحمات بسیاری برای برای احداث آنها انجام می شود ولی اگر با اسفالت کردن و یا شن پاشی از لجن زار و باتلاق آنها جلوگیری شود بسیار بهتر خواهد بود
۴-اگر یک وسیله نقلیه سنگین در این گونه محورها واژگون گردد باستی صاحب آن وسیله با هزینه شخصی وبسیار سنگین اقدام به آوردن جرثقیل سنگین نموده تا محور بازگشایی گردد این در حالی است که اگر راننده وسیله مجروح یا فوت شود معضل بزرگی پیدا می گردد و جرثقیل ها نیز از آنجایی که متعلق به بخش خصوصی می باشند اغلب دیر در صحنه تصادف حاضر می گردند بخصوص در ساعات پایانی شب که مشکل بزرگی برای ایمنی تردد وسایل نقلیه فراهم می کند.بهتر است ادارات راه خود دارای جرثقیل بوده و به پاکسازی و بازگشایی محورها اقدام نمایند تا مردم و مسافرین دچار مشکل نشوند.
